 |
 |
De uitbarstingen die op Lanzarote plaats vonden in de jaren tussen 1730 en 1736 hebben ongeveer een kwart van het eiland verandert in een maanlandschap. Een negental dorpen verdwenen van de aardbodem doordat deze bedolven werden onder zo'n tien meter dikke laag lava en lavaproducten.
|
Geria is hét wijndorp op Lanzarote. Het ligt aan de rand van het vulkaanlandschap Timanfaya. Met kunst en vernuft probeert de plaatselijke bevolking hier met behulp van dauwneerslag nog een bestaan op te bouwen als wijnbouwer met laaggroeiende wijnranken op de met zwarte lapilli bedekte vulkaanhellingen. Voorbij het dorp komen uitgestrekte lavavlakten voor die als malpaïs bekend staan. Door het ruwe karakter zijn de lavavelden onbegaanbaar.
|
 |
 |
Het vulkaan- en lavalandschap dat in de 18e eeuw is ontstaan, is uitgeroepen tot nationaal park: Vulkaanpark Timanfaya. In dit gebied komen honderden slakkenvulkanen voor, zoals goed te zien is op de foto. De prachtige, soms roestrode tinten maken dat dit gedeelte bekend staat als Montanas del Fuego. Vertaald betekent dit 'vuurbergen'. Voor toeristen, geologen en vulkanologen is dit een van de interessantste gebieden om te bezoeken.
|
De asfaltweg lijkt regelrecht naar de roodachtige, brede kratermond van Islote de Hilario te leiden. Bij deze vulkaan die zo'n drie kilometer voorbij de ingang van het vulkaanpark ligt, is vanwege de hoge temperatuur dicht onder het oppervlak een bezoekerscentrum/restaurant gebouwd, waar demonstraties worden gegeven om te laten zien hoe heet de directe ondergrond is.
|
 |
 |
Delen van het vulkaanpark Timanfaya zijn bedekt met losse vulkanische producten, zoals donkere lapilli. Het vulkanisme heeft destijds uitsluitend basaltisch materiaal opgeleverd. De donkere lapilli laat door vochtopname van dauw enige plantengroei toe.
|
Een beroemd bezoekerspunt op Lanzarote is het plaatsje El Golfo aan de westkust van Lanzarote. Brandingsgolven hebben hier een scoriavulkaan voor de helft afgebroken, waardoor men een prachtig beeld krijgt van de inwendige bouw van zo'n vulkaan. Midden in de kraterput aan het strand ligt een meertje met groen water. De groene kleur wordt veroorzaakt door algen. Een attractie is het zoeken naar kleine geelgroene olivijnkristallen in het donkere strandzand. Mochten die niet gevonden worden, dan kunnen in El Golfo altijd nog zgn. 'olivino's' gekocht worden. Dit zijn geelgroene olivijnknollen die in het zwarte basalt voorkomen. Het zijn fragmenten mantelgesteente.
|
 |
 |
De imposante, kleurige kratermond van de slakkenvulkaan Islote de Hilario is door zijn roodachtige tint al van verre zichtbaar.
|
Pahoehoe-lava bij Casa la Manrique op Lanzarote.
Behalve veel losse producten is tijdens erupties ook veel basaltische lava uit kraters en eruptiespleten gevloeid. Vaak stolde de lava als een ruwe, brokkelige massa, maar soms was de gasrijkdom zo gering dat de dunvloeibare lava uitharde met een glad oppervlak. Hierop zijn allerlei vloeistructuren bewaard zijn gebleven. Dit type lava komt op Hawaï veel voor en wordt 'pahoehoe-lava' genoemd.
|
 |
 |
Touwlava bij Las Manchas op Lanzarote.
Terwijl het oppervlak van de vloeibare lava snel aan de atmosfeer afkoelt en stolt, stroomt de lava daaronder gewoon door. Deze beweging veroorzaakt dat de pas gevormde stollingshuid op een karakteristieke manier gaat rimpelen. De rimpels doen denken aan bundels touw. Vandaar de naam touwlava. Touwlava is een vorm van pahoehoe-lava.
|
Pahoehoe-lava bij Geria op lanzarote. Het betrekkelijk jonge lavaoppervlak is bij deze plaats bedekt met allerlei korstmossen. Zij geven het lavaoppervlak een apart karakter. Het grote donkere brokstuk op de voorgrond is een vulkanische bom van basaltlava. Het lopen over de lava is verwoestend voor schoeisel. Het oppervlak is glasachtig met vlijmscherpe randjes en uitsteeksels. Schoenzolen kunnen daar slecht tegen, de rest van de schoenen trouwens ook.
|
 |
 |
Basaltlava is, zoals hier bij Geria, over een vrij breed front uitgevloeid. Het lavaoppervlak stolde snel aan de atmosfeer, terwijl daaronder de roodgloeiende lava verder stroomde. Meermalen zijn op deze manier lavatunnels ontstaan, waarvan het dak als de tunnels leeggelopen waren, instortte. Bij de persoon op de foto is dit goed te zien.
|
Naast pahoehoe-lava komt in het vulkaanpark Timanfaya ook ruwe Aa-lava voor met zijn nog ruwere variant bloklava. Door de trage vloeibeweging van de lava, is het oppervlak gestold en door het voortkruipen tegelijk ook weer gebroken. Hierbij zijn onregelmatige, ruwe blokken basalt ontstaan.
|
 |
 |
Bij het langzame voortkruipen van de uitgevloeide lava is door stolling ruwe Aa-lava ontstaan, die dikwijls tot wallen is opgestuwd.
|
Hornito - Vulkaanpark Timanfaya op Lanzarote
Een hornito is een soort schoorsteen van lava die enige meters boven een lavaveld uitsteekt. Hornito's ontstaan als lava door lavatunnels stroomt, waarbij de druk soms zo groot wordt dat deze op een zwakke plek door het gestolde dak breekt. Als de lava is uitgevloeid en gestold is blijft er een holle kegel over met steile wanden. Hornitos kunnen hoogten bereiken tot zo'n twintig meter. De meeste hornito's storten in als de lavastroom is gestopt. Soms liggen ze met een aantal exemplaren achter elkaar.
|
 |
 |
Montana de Las Lapas - Timanfaya, Lanzarote.
Bij het neerkomen van de half gestolde lavaklodders op de kraterrand versinteren deze tot een semi-vast gesteente.
|
Opeengestapelde en versinterde lavaklodders op de kraterrand van een vulkaan in het vulkaangebied van Timanfaya.
|
 |
 |
Bij erupties worden gloeiende hete lavaklodders een eindweg de lucht in geslingerd en komen gestold of halfvast in de omgeving van het eruptiepunt neer. Door hun reis door de lucht hebben ze vaak aerodynamische vormen aangenomen met vloeistrepen van gestolde lava aan de buitenkant.
|
Losse gestolde lavaklodders van basaltische samenstelling te midden van lapilli.
|
 |
 |
Basalt met gasholten en xenolieten van olivijn (duniet) - Timanfaya, Lanzarote.
Insluitsels van olivijngesteente in basalt zijn afkomstig uit de bovenste aardmantel. Meestal zitten ze opgesloten in het gesteente, maar ze zijn ook regelmatig te vinden als losse olivijnbommen, bijvoorbeeld in de scoriagroeven van Guatiza op lanzarote. De knollen zijn dan meestal omgeven door een dunne zwarte basaltkorst.
|
Gestolde lavastroom van de laatste eruptie in 1736 in Timanfaya op Lanzarote.
|