Tektonische breccie met epidoot - Zwerfsteen van Johannistal, Oostzee (Dld.).

In de breuken die door schuifspanning in het granietgesteente zijn ontstaan, is het gesteente fijngemalen en door vorming van groene epidoot weer aaneengekit. De epidoot is langs hydrothermale weg ontstaan, vaak uit plagioklaas. Dit deformatieproces noemt men cataklase. Van deze aantrekkelijk groen met rood gekleurde gesteenten maakt men wel sieraden. 

Cataklasiet - Zwerfsteen van Nijbeets (Fr.).

Het van oorsprong granietisch gesteente is door dynamometamorfose geheel verbrijzeld en voor een substantiëel gedeelte fijngemalen. Resten van de grote kaliveldspaten vormen onregelmatige rode vlekken in het gesteente. 

Zandsteen met seismische breuken - Zwerfsteen van Ees (Dr.).

Door tektonische spanningen is deze zandsteen gebroken, waarbij de ontstane breuken opgevuld zijn met witte kwarts. De kwarts is afkomstig uit de omringende zandsteen van plaatsen waar de zandkorrels op elkaar drukken. Op deze plaatsten lost een beetje kwarts op. In de open breuken was de druk iets geringer, waardoor het in water opgeloste SiO2 op de wanden ervan kon kristalliseren en de scheuren tenslotte geheel opvulde.

Zandsteen met elkaar kruisende breuken - Zwerfsteen van Borger (Dr.). 

Deze steen is niet van noordelijke herkomst. Is waarschijnlijk van elders aangevoerd. Het smaller worden en uitwiggen van de breuken geeft aan dat rekspanning de voornaamste oorzaak van deze deformatie was.

Graniet met seismische breuken - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.).

De paralelle breuken zijn niet met witte kwarts gevuld, maar tonen een fijnkorrelige massa dat door ijzerverbindingen verkit is.

Tektonische breccie van kwartsiet - Zwerfsteen van Groningen.

Door tektonische druk is het harde kwartsgesteente in hoekige fragmenten gebroken. Op enkele plaatsen is sprake van versplintering. Uit de foto blijkt dat er nauwelijks sprake is geweest van verplaatsing van de gesteenteonderdelen.

Tektonische breccie - Zwerfsteen van Gasselternijveen.

Het witte kwartsgesteente is door zijn broosheid door gebergtedruk in talloze fragmenten gebroken. De onderdelen zijn weer aaneengekit door een mengsel van fijngemalen kwarts (kiezel) en ijzerverbindingen. 

Tektonische breccie van helleflint - Zwerfsteen van Nieuw-Dordrecht (Dr.).

Helleflint is een kwartsrijk, keihard gesteente dat door metamorfose uit zure vulkanieten ontstaan is. Door gebergtevormende krachten is het gesteente compleet verbrijzeld. Deze breccie is een voorbeeld van brosse deformatie.

Tektonische breccie - Zwerfsteen van Annen (Dr.).

Spanningen in de aardkorst leidden tot breukvorming (deformatie) in het gneisgranietisch gesteente. De deformatie bestaat uit een netwerk van bijna haaks op elkaar staande breuken. Lokaal is sprake van enige verbrijzeling (= versplintering). 

Tektonische breccie - Zwerfsteen van Johannistal, Oostzee (Dld.).

Het fraai rode granietgesteente is doortrokken van een aantal parallelle breuken, die met groene epidoot gevuld zijn. In dit geval zou, net als de foto hiernaast, van een breukbreccie gesproken mogen worden. 

Tektonische breccie - Zwerfsteen van Neuenkirchen (Dld.).

Het grootste gedeelte van het gesteente wordt ingenomen door een (zeer) fijnkorrelig mengsel van granietgruis en nieuw gevormde epidoot. Groene epidoot ontstaat langs hydrothermale weg uit plagioklaas. In de groene massa 'zweven' onregelmatig gevormde granietsplinters. De roodachtige delen maken duidelijk dat het oorspronkelijke gesteente een grofkorrelige graniet met grijsblauwe kwarts en rode kaliveldspaat moet zijn geweest.

Cataklasiet van Alandrapakivi - Zwerfsteen van Groningen.

Rapakivigranieten vormen in Scandinavië een aantal voorkomens die ontstonden nadat de voornaamste gebergtevormingen verleden tijd waren. In het algemeen geldt dat in rapakivi's geen deformatieverschijnselen voorkomen. Dit mag zo zijn, maar spanningen in de aardkorst en zelfs het inslaan van een grote meteoriet in het centrale Alandgebied zijn oorzaak dat in rapakivi's van Aland wel degelijk deformaties voorkomen. Vaak zijn het simpele seismische breuken, die gevuld zijn met kwarts of met epidoot. Bij de steen op de foto is echter sprake van een totale verbrijzeling van het gesteente. Dat deze cataklasiet als Alandrapakivi te herkennen is, valt af te leiden uit de ronde kaliveldspaten met hun donkere insluitsels en een paar sterk gecorrodeerde, rondachtige kwartsen.

Cataklasiet - Zwerfsteen van Nijbeets (Fr.).

Gesteenten die in schuifzones onder grote druk langs elkaar bewegen worden als gevolg hiervan gedeformeerd. De bereikte drukken kunnen zo groot zijn dat het gesteente ietwat plastisch reageert, waarbij minerale bestanddelen niet alleen in vorm veranderen, maar ook aan rotatie onderhevig zijn. In dit gesteente is rechts nog vrij veel van het oorspronkelijke, granietische gesteente herkenbaar. In het donkerder gedeelte links daarvan is sprake van een sterke vermaling van de gesteentebestanddelen. Hier is de grens tussen cataklasiet en myloniet moeilijk aan te geven.

Myloniet - Zwerfsteen van het Hoge Veld, Norg (Dr.).

Dit gesteente lijkt op het eerste gezicht op een ignimbriet, een vulkanisch gesteente. Vooral de onregelmatige, evenwijdig verlopende gesteenteslierten doen hier aan denken. Strikt genomen is het gesteente een cataklasiet, maar de sterke verbrijzeling, de korrelverkleining, samen met de evenwijdige rangschikking van de gesteente-elementen maken dat bij deze zwerfsteen van een zgn. mesomyloniet gesproken kan worden. Hier komt nog bij dat het centraal gelegen 'oog' een rotatie naar rechts (= dextraal) heeft doorgemaakt.

Botnische gneisgraniet - Zwerfsteen van Exloo (Dr.). 

Dit gesteente heeft blootgestaan aan zeer sterke drukbelasting, waardoor de afzonderlijke mineralen bezweken en verbrijzeld zijn. Kwarts reageert op drukbelasting doordat het desintegreert tot een suikerkorrelig mengsel. Hoewel veel minder opvallend is ook de rode kaliveldspaat voor een groot deel verbrijzeld. Kwarts en veldspaat tonen een zgn. 'mortelstructuur'. 

Botnische gneisgraniet - Zwerfsteen van Exloo (Dr.).

Detail van de steen hiernaast.

Forsmarkbreccie - Zwerfsteen van Gasselternijveen (Dr.).

Forsmarkbreccies zijn roodachtig gekleurde gesteenten die doortrokken zijn van smalle en iets bredere breukvullingen van witte kwarts. De talloze breuken vormen een onregelmatig netwerk, dat duidelijk constrasteert met de matrix. Dit gesteente komt voor in de omgeving van het Zweedse Stockholm en wordt door sommigen gezien als een gidsgesteente.

Mylonietgneis - Zwerfsteen van Gieten (Dr.).

Het gesteente op de foto is opgebouwd uit bestanddelen die ook in graniet voorkomen: kaliveldspaat (rood), plagioklaas (wit), kwarts en biotiet. Dat de steen een sterk 'gelaagde' indruk maakt komt doordat het oorspronkelijke gesteente in een schuifzone sterk is gedeformeerd, waarbij de minerale bestanddelen sterk verkleind werden en evenwijdig aan elkaar gerangschikt. 

Mylonietgneis - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.).

Mylonieten tonen in tegenstelling tot cataklasieten altijd een gerichtheid (foliatie). Deze gesteenten ontstaan door plastische deformatie in de diepere delen van de aardkorst, door het langs elkaar bewegen van gesteentecomplexen. De uitdrukking 'myloniet' zegt dus niets over de samenstelling van het gesteente. Het is louter de aanduiding van de structuur van het gesteente. 

Mylonietgneis - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.).

Detail van de steen hiernaast. Bij mylonietisatie is sprake van verkleining van de gesteentekorrels. Het mylonietgesteente is altijd fijner van korrel dan het gesteente eromheen. In de schuifzones verloopt de overgang naar het omringende gesteente zeer geleidelijk. Vaak bevatten mylonieten grotere elementen, vaak in de vorm van lensvormige of oogvormige veldspaatkristallen.

Myloniet ogengneis - Zwerfsteen van Damsdorf (Dld.).

Mylonietgneizen zijn als zwerfsteen niet zeldzaam. Veel ogengneizen hebben een mylonietisch karakter. Waar bij normale ogengneizen de oogvormige veldspaatporfyroblasten keurig in de foliatierichting ingebed liggen, zijn deze bij veel mylonietgneizen gedraaid als gevolg van plastische deformatie.

Myloniet ogengneis - Zwerfsteen van Haddorf (Dld.).

In deze steen is goed te zien dat de matrix tussen de grote veldspaatporfyroblasten uit een fijne, donker gestreepte massa bestaat van voornamelijk biotiet. De veldspaten zijn onregelmatig van vorm, veroorzaakt door deformatie en rekristallisatie. Van de twee grote porfyroblasten in het midden op de foto is het rechter individu iets naar rechts gedraaid (dextrale draaiïng).

Myloniet ogengneis - Zwerfsteen van Hubertsberg, Oostzee (Dld.).

Door de sterke deformatie zijn de kaliveldspaatogen niet alleen vervormd en deels gedraaid, ook zijn ze door deformatie geheel vergruisd.

Myloniet ogengneis - Zwerfsteen van Hubertsberg, Oostzee(Dld.).

Ook bij deze ogengneis zijn de veldspaatporfyroblasten door (plastische) deformatie deels gedraaid en vergruisd.

Myloniet ogengneis - Zwerfsteen van Werpeloh (Ddl.).

Deze myloniet is door de sterke deformatie in schuifzones uit pegmatiet ontstaan. Hoogstwaarschijnlijk is deze ogengneis afkomstig uit de kuststrook van Halland in Zuidwest-Zweden. De gelige plagioklaas in het oranjerode gesteente doet samen met de onregelmatig uitgewalste kwartsslierten daar sterk aan denken.

Myloniet ogengneis - Zwerfsteen van Wippingen (Dld.).

Mylonieten worden op grond van het percentage fijne tussenmassa ingedeeld in typen. Neemt de vaak donkere matrix 50 - 90% in van de gesteentemassa, dan noemt men het mylonietische gesteente een 'Mesomyloniet'.

Opvallend aan het gesteente is dat de meeste veldspaatporfyroblasten sterk gedraaid en gedeformeerd zijn. Hier en daar zijn deze zelfs gefragmenteerd. Het grootste individu, rechts van het midden is dextraal gedraaid, evenals de iets lichter getinte, langwerpige porfyroblast linksboven. Draaiing naar links noemt men 'sinistraal'.   

Ultramyloniet - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.).

Bij meer dan 90% matrix noemt men dit type myloniet 'Ultramyloniet'. 

Ultramyloniet - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.).

Detail van de foto hiernaast.