Zwerfstenen kom je soms op plaatsen tegen waar je ze helemaal niet verwacht. In Emmer-Compascuum in het Hunzedal bijvoorbeeld. Aan weerszijden van dit lintdorp in Zuidoost-Drenthe is het alom weidsheid wat de klok slaat, met hier en daar een pluk bomen. Tot aan de horizon strekt zich akkerland uit met graan, suikerbieten en vooral aardappelen. Maar zwerfstenen....?

 

 



Ietwat opzij van het dorp herken de de boerderijplaats van Hendrik Houwing aan een opvallende groep bomen, waaronder een oude majestueuze bruine beuk. Van de straat afgescheiden door een oude wijk schermt de dichte boomgroep schuur en boerderij van de naaste omgeving af. Eenmaal op het erf beland je in een kleine oase. Het oog wordt direct getrokken door zwerfkeien, heel veel zwerfkeien. Als je de oprit inrijdt dan zie je ze al liggen. Even verder zie je er nog veel meer. Je belandt zowaar in een heuse keientuin.
 

 

keientuin Houwing 1


Grote en kleinere stenen zijn zo gegroepeerd dat ze een organisch geheel vormen met de groene omgeving. Tussen de keien groeien hier en daar kleine cotoneasters en vaste planten. Paden die met platte zwerfstenen zijn geplaveid nodigen uit tot een korte wandeling door de stenentuin. Onwillekeurig vraag je je af waar die tonnenzware keien vandaan komen en hoe iemand er toe komt om daarmee een stenentuin in te richten.
 

 

Keientuin Houwing 2

 

 

 


Privé keientuinen in Noord-Nederland zijn geen zeldzaamheid. Er zijn meer mensen die hun tuin opsieren met een menigte keien, al was het maar om een rotsig minilandschap rond en opzij van een vijverpartij te maken. Echter, het planmatig verzamelen en inrichten van een heuse keientuin is toch iets anders. En daarop heeft Hendrik Houwing niet het alleenrecht. Van grote zwerfkeien gaat blijkbaar een aparte bekoring uit. Bijna altijd zijn het mannen die het verzamelen van grote keien tot hun liefhebberij hebben gemaakt. In het nabije Klazienaveen is een grote keientuin in de maak met vele honderden zwerfblokken die uit het aanpalend akkerland te voorschijn kwamen. Verder vind je vergelijkbare particuliere stenentuinen in Stadskanaal, Ter Apel en in Friesland bij Oldeholtpade.

 

 

Houwing bereikte alweer enige jaren geleden de leeftijd waarop de meeste mensen het wat kalmer aan gaan doen, maar ondanks zijn leeftijd is hij nog steeds akkerbouwer. Zelf noemt hij zich 'hobbyboer', maar met twintig hectare akkerland is het wel een hobby waarmee hij op gezette tijden flink aan de bak moet. Opzij van het vele werk vindt hij nog voldoende tijd om zwerfstenen te verzamelen. Dit doet hij met overgave.

In de directe omgeving van Emmer-Compascuum vind je geen zwerfstenen, maar een paar kilometer naar het westen, op de Hondsrug, liggen ze wel. Je verbaast je er telkens weer over hoeveel zwerfkeien rond Emmen en zuidelijk daarvan bij graafwerkzaamheden uit de grond te voorschijn komen. Het zijn er honderden, grote dan welteverstaan.
 

 

 

Keientuin Houwing 3 Keientuin 4 Houwing

 

 

 


Op talloze plaatsen in Zuidoost-Drenthe kun je aan de rand van het akkerland, op boerenerven en bij loonwerkers en aannemingsbedrijven vaak hopen met grote tot zeer grote zwerfstenen ontdekken, om van de kleinere, handzame keien maar niet te spreken.
 

 


De liefhebberij voor zwerfstenen was bij Hendrik weliswaar aanwezig, maar sluimerde. Na het volgen van een paar zwerfsteencursussen in het Hunebedcentrum in Borger, kwam de verzamelaar in hem boven drijven. Op zijn 'ontdekkingstochten' door Zuidoost-Drenthe kwam hij menige keienhoop tegen. Ook bij graafwerkzaamheden in de omgeving van Emmen raapte hij interessante keien op. Toch gaat het hem niet om zijn verzameling 'compleet' te krijgen, mocht je zoiets überhaupt van plan zijn. Het gaat hem vooral om de afwisseling in kleur, vorm en grootte, waarbij het soort gesteente pas echt interessant wordt als de minerale bestanddelen goed te zien zijn of een bijzondere structuur bezitten. "Ik hoef geen honderd verschillende granieten te hebben", zegt hij met enige stelligheid. Hier komt nog bij dat zijn verzameling buiten ligt. In huis zul je tevergeefs zoeken naar ladenkasten of planken met zwerfstenen. "Mijn verzameling ligt daar", vertelt hij, terwijl hij met zijn arm naar de tuin wijst.
 

 

 

Drie rapakivigranieten Houwing Emmer Compascuum

In het midden een Alandrapakivi, links daarvan een bleekkleurige porfierische rapakivigraniet van Kökar en rechtsboven een vergelijkbaar type met een grovere grondmassa.


Doorgaans vindt hij zelf stenen, bij graafwerkzaamheden bijvoorbeeld, maar het komt ook voor dat hij keien 'ruilt'.  Als hij bij een particulier of ergens in de openbare ruimte in een hoop stenen een of meer interessante zwerfkeien ziet, die een waardevolle aanvulling vormen, dan wordt er overlegd en komt hij terug met een gelijk aantal zwerfstenen die hij van huis heeft meegenomen. Die ruilt hij voor de nieuwe. Voor veruit de meeste mensen is een steen een steen en zolang de aantallen en de grootte maar kloppen, heeft vrijwel niemand bezwaar tegen zo'n ruilpartij.
 

 

Vlekkenzandsteen Emmer Compascuum

 


 

 

Als het zo uitkomt koopt hij ook stenen. Dit laatste is soms het geval bij loon- en aannemingsbedrijven. Zij hebben op hun terrein dikwijls hopen keien liggen, die op een koper liggen te wachten. In zwerfkeien zit nog steeds handel. Zo heeft de gemeente Borger-Odoorn onlangs bij de herinrichting van het centrum in Borger een grote hoeveelheid zwerfkeien gekocht van een aannemer in Emmen, waaronder een enorm zwerfblok van duizenden kilo's zwaar. Deze kei ligt pontificaal op het grote plein voor de kerk in Borger. Het is een microkliengraniet uit Zuidwest-Finland.
 

 

 


Het vervoer van de stenen is niet het probleem, ook niet als ze wat groter zijn. Materieel om keien te verplaatsen of te vervoeren heeft Houwing op zijn boerderij. Met zijn grote trekker is hij bovendien voor geen kleintje vervaard. Een probleem is wel hoe je de stenen in je tuin schoon houdt. Iedereen met stenen in de tuin weet dat die na een aantal jaren begroeid raken met korstmossen en algen. Algen zorgen voor een groen waas, vooral als de stenen in een vochtige, beschaduwde omgeving liggen. Nu kun je groene algen nog betrekkelijk makkelijk bestrijden, maar met korstmossen gaat dit een stuk moeilijker. Die krijg je niet weg met algenbestrijder. Hier helpt de hogedrukspuit ...


 

 

Alandkwartsmonzoniet Emmer Compascuum Finse granietporfier Houwing Emmer Compascuum

 


 

Het verzamelen, verwerken, determineren en....het schoonhouden van de stenen heeft echter resultaat. In zijn keientuin liggen een groot aantal mooie, bijzondere en ook zeldzame zwerfstenen, waaronder een flink aantal gidsgesteenten en allemaal prachtig schoon alsof ze net uit de grond te voorschijn zijn gekomen. Steeds zijn ze zo gekozen en neergelegd, dat schoonheid, kleur of structuur de aandacht krijgt.
 

 

Pyterliet Emmer Compascuum Pyterliet detail Zwerfsteen van Emmen

 

 


Zo kun je dus ook zwerfstenen verzamelen en er dagelijks plezier aan beleven. Wel is het bezwaarlijk om een bijzondere steen uit de tuin op een cursusavond in Borger te laten zien. Maar daar heeft iedereen begrip voor. Over zien gesproken, de zwerfsteentuin van Hendrik Houwing is niet openbaar toegankelijk. Vooropgezet dat U de locatie ontdekt, dan stelt hij het op prijs dat er van te voren een afspraak wordt gemaakt. U heeft in dat geval wel het voordeel van een gratis rondleiding met veel verhalen.

 

 

 

Onderstaande foto's geven een indruk van de variatie aan bijzondere zwerfstenen in zijn keientuin.


 

 

Geplooide migmatietgneis Emmer Compascuum Jotnische zandsteen Emmer Compascuum
Kwartsiet met drukbarsten Houwing Emmer Compascuum Lemlandgraniet Emmer Compascuum
Bruine Oostzeeporfier Emmer Compascuum Loftahammer gmneisgraniet Emmer Compascuum
Migmatiet met tektonische breuken Emmer Compascuum Migmatietgneis adergneis Emmer Compascuum1
Migmatietgneis met granaten Emmer Compascuum Migmatietgneis met granaten detail Emmer Compascuum
Migmatietgneis met schollenstructuur Emmer Compascuum Oeralietporfieriet Emmer Compascuum
Oeralietgabbro Emmer Compascuum Pegmatiet Emmer Compascuum
Porfierapliet Emmer Compascuum Porfierische rapakivigraniet van Kokar Emmer Compascuum

 

 

 

Terug

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
© 2010-heden Kijkeensomlaag.nl
Flag Counter