Om migmatieten in het veld te herkennen moeten we allereerst
het beeld van een grillig getekende gneis voor ogen houden met
plooien, aders, banden en slierten, die al of niet met diffuse
overgangen het gesteente op een speelse en soms op bizarre
wijze doorkruisen. Korter gezegd: migmatieten zijn levendig
getekende, meerkleurige gesteenten, die uit twee totaal
verschillende componenten bestaan.
Een van beide componenten is metamorf en is meestal ontwikkeld
als een gneis. Dit gedeelte is doorgaans het donkerst van kleur.
De mineralen erin bestaan uit veldspaat (vooral plagioklaas en
in mindere mate kaliveldspaat) en veel biotiet soms vergezeld
van cordiriet, sillimaniet, andalusiet, hoornblende of pyroxeen.
![]() |
![]() |
Migmatiet - Zwerfsteen van Sassnitz op Rügen (Dld.). Op de foto is het oudere grijsgekleurde gesteente als gneis te herkennen. Bestanddelen uit de gneis zijn opgesmolten en op een later tijdstip uitgekristalliseerd tot vlekken, banden en strepen. Op de foto is dit het oranje-rood gekleurde deel. Op de overgang van de grijze gneis naar het rode nieuw gevormde gedeelte is een smalle zwarte zone zichtbaar. Deze zone bestaat voornamelijk uit biotiet, waar door opsmelting kaliveldspaat en kwarts zijn verdwenen. |
Migmatiet - Zwerfsteen van Hohenfelde, Oostzee (Dld.). De tegenstelling tussen het donkere gesteentedeel en het veel lichtere nieuwgevormde onderdeel is in migmatieten meestal duidelijk zichtbaar. Het metamorfe gesteente op de foto is een metadioriet/amfiboliet. De grijze vlekken en strepen bestaan uit graniet. |
Het andere component wordt gevormd door strepen, banden,
vegen en vlekken, die duidelijk magmatisch van karakter zijn. De
kleuren ervan zijn opvallend licht getint, meestal wit, grijs, rose,
geel-bruin, oranje-rood tot volrood. Ze bestaan vooral uit kaliveldspaat,
plagioklaas en kwarts. De plagioklaas vormt deels kristallen met
een eigen vorm, de kaliveldspaat niet. Kwarts vult de ruimten
tussen de veldspaten op. De minerale bestanddelen vormen een
mozaïek en tonen meestal geen oriëntatie. Niet zelden is het
maaksel een fijn- tot middelkorrelige graniet. De banden en strepen
variëren in dikte van om en nabij een centimeter tot vele decimeters.
De bredere banden of vlekken bestaan dikwijls uit grofkorrelige
graniet, niet zelden uit grootkorrelige pegmatiet, soms vergezeld
van kleine partijen schriftgraniet.
![]() |
![]() |
Migmatiet - Rognstranda, Zuid-Noorwegen. Dit is een prachtig voorbeeld van een migmatiet met een stromatische structuur. De nieuw gevormde banden en strepen bestaan uit granietisch materiaal. Dergelijke migmatiettypen noemt men ook wel 'lagengneis' of 'adergneis'. |
Migmatiet - Zwerfsteen van Borger (Dr.) De linker helft van de steen bestaat uit pegmatiet met daarin donkere pitten van granaat. In de rechter helft valt de parallele rangschikking van de gesteentecomponenten op. Hierin herkennen we het oudere gneisgesteente. |