Migmatieten van dit type vertonen gelijkenis met de bekende
ogengneis, maar in tegenstelling tot deze bestaan de ‘ogen’
meest uit lensvormige opeenhopingen van lichtkleurige mineralen
als veldspaat en kwarts. De ogen kunnen zowel uit een enkel
kaliveldspaatkristal bestaan, zoals in ogengneizen het geval is,
maar soms bestaan ze uit een aggregaat van granietische bestanddelen.
De ogen zijn soms aplietisch van aard, soms ook pegmatietisch. Ze
kunnen doorsneden bereiken tot ca. 15cm. Neemt het percentage
ogen toe dan kan het bij grootkorrelige migmatieten van dit type
moeilijk zijn om de omgevende paleosoom nog te herkennen.
 |
 |
|
Migmatiet met een opthalmische structuur - Zwerfsteen van Hubertsberg, Oostzee (Dld.). Het gesteente bevat een groot aantal porfyroblasten van oranjekleurige kaliveldspaat. Uit de vage oriëntatieverschillen van de porfyroblasten valt op te maken dat het gesteente tektonisch is gedeformeerd.
|
Migmatiet met een opthalmische structuur - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.). De oogvormige porfyroblasten bestaan overwegend uit een korrelig, granietische mengsel van kaliveldspaat en kwarts. De randen van de kleinere ogen bestaan uit lichter getinte plagioklaas. |
Een ogenstructuur komt in veel migmatieten voor, ook in sommige
van de hier eerder beschreven typen. Stromatische migmatieten
bijvoorbeeld tonen vaak kleine en grotere op zichzelf staande,
lens- en oogvormige verdikkingen op de schistositeitsvlakken, die
soms vrij groot kunnen worden.
 |
|
Migmatiet met een opthalmische structuur - Zwerfsteen van Hubertsberg, Oostzee (Dld.). Migmatieten zijn niet altijd makkelijk in een van de structuurgroepen inpasbaar. Sommige tonen de kenmerken van zowel het ene als het andere type. De zwerfsteen op de foto bevat talrijke kleine en grotere, rondachtige porfyroblasten van kaliveldspaat met daarnaast onregelmatige parallel gerangschikte streep- en lensvormige leucosomen. Dit type neemt daardoor een middenpositie in tussen een stromatische en een opthalmische migmatiet. |
De ogen zijn vaak omgeven door een donkerder getinte paleosoom
met daarin een wisselend aantal lichtkleurige strepen, bandjes en
onregelmatige vlekken van lichtkleurig granitisch materiaal.
 |
 |
|
Migmatiet met een opthalmische structuur - Zwerfsteen van Hubertsberg, Oostzee (Dld.). Deze gneis bevat een groot aantal grotere en kleinere ogen (porfyroblasten). Ze bestaan deels uit kaliveldspaat of een mengsel van kaliveldspaat- en kwartskristallen. |
Detail van vorige zwerfsteen. Hierop is goed te zien dat de porfyroblasten soms uit een afzonderlijk kaliveldspaatkristal bestaan, maar in andere gevallen opgebouwd zijn uit een mengsel daarvan met kwarts en verspreid aanwezige biotiet. |
Het ontstaan van de ogenstructuur is niet duidelijk. Sommige
bestaan uit kaliveldspaat of uit plagioklaas en zijn vaak omgeven
door een dun, donker gekleurd bandje van biotiet. Deze ogen hebben
hun ontstaan eerder te danken aan metasomatose, dus aan
materiaaltransport via microporiën in het gesteente,
dan aan partiële opsmelting. Ze verschillen dus van de oogvormige,
korrelige aggregaten, die uit een veldspaat/kwartsmengsel bestaan.
Deze lijken door partiële opsmelting en kristallisatie te zijn ontstaan.
Beide oogtypen kunnen in hetzelfde gesteente voorkomen.
 |
 |
|
Migmatiet met een opthalmische structuur - Zwerfsteen van Sassnitz, Rügen (Dld.). Door plooiing van het gesteente zijn de porfyroblasten eveneens gedeformeerd. |
Migmatiet met een opthalmische structuur - Zwerfsteen van Sassnitz, Rügen (Dld.). In het gesteente zijn talrijke grote, rondachtige en afgerond rechthoekige porfyroblasten van kaliveldspaat aanwezig. De plagioklaas is te herkennen aan de lichtere tint. De paleosoom is tussen de vele veldspaatkristallen aan zijn donkere kleur te herkennen. Plaatselijk vormt de paleosoom donkerder partijen. |
