Dit karakteristieke pistache- of olijfgroene mineraal vormt in granietachtige zwerfstenen vaak opvullingen van seismische breuken of vormt aantrekkelijke kleurcombinaties met rode kaliveldspaat in tektonische breccies.
 |
 |
Graniet met tektonische breuken langs een schuifzone - Zwerfsteen van Johannistal, Oostzee (Dld.).Seismische of tektonische breuken in granitische gesteenten zijn meestal opgevuld met een fijnkorrelige of dichte massa groene epidoot en fijn gesteentegruis en meel. |
Olijfgroene epidoot in een tektonische breccie - Zwerfsteen van Groningen.
|
Zwerfstenen met deze opvallende rood/groene kleurcombinatie zijn
bij stenenverzamelaars - en zij niet alleen - in trek. Vooral nat zijn
het prachtige stenen. In de golfzone van de steenstranden langs
de Deens-Duitse Oostzeekust worden ze veel gezocht. Kleinere
exemplaren worden geslepen en gepolijst wel in sieraden verwerkt.
Op stenenbeurzen zien we de bekende rood/groene variëteit unakiet
uit o.m. Zuid-Afrika voor siersteenverwerking veel aangeboden.
In zichtbaar kristallijne vorm komt epidoot ook in zwerfstenen
voor. Het mineraal vormt dikwijls radiaalstralige kristalaggregaten
die onderling niet zelden nog weer tot grotere aggregaten
aaneengegroeid zijn. We zien dit regelmatig in Alandrapakivi's.
 |
 |
Alandrapakivi - Zwerfsteen van Emmerschans (Dr.).Sommig varianten van dit gidsgesteente uit Zuidwest-Finland bevatten kleine met epidoot opgevulde holtes. Het is niet duidelijk of de epidoot hier een primair bestanddeel is of dat het door tektonische oorzaken secundair is gevormd. |
Breukvlak van dezelfde zwerfsteen, met een opeenhoping van meerdere radiaalstralige kristalaggregaten van epidoot. Rapakivigesteenten langs tektonische breuken bevatten vaak epidoot, waarbij deze gesteenten opvallend rood gekleurd zijn. |
Het bekendst is epidoot in zwerfstenen als ‘Zweedse Helsinkiet’.
Dit is een syenietachtig, aantrekkelijk rood/groen gekleurd
gesteente, zonder kwarts meestal. Zweedse Helsinkiet is een
gesteente dat door een bepaalde vorm van metamorfose van
samenstelling is veranderd. Hierbij hebben kwarts en plagioklaas
plaats gemaakt voor groene epidoot.
Naast Zweedse Helsinkiet - dat overigens geen gidsgesteente is,
want het komt in allerlei variaties voor op talloze plaatsen in
Zweden en Finland - bestaat er ook een Finse Helsinkiet. Het
gesteente komt op een aantal plaatsen voor in het Zuidwesten
en zuiden van Finland.
 |
 |
'Zweedse Helsinkiet' - Zwerfsteen van Drachten (Fr.).Deze en andere, zoals hiernaast afgebeelde zwerfstenen, worden door zwerfsteenliefhebbers Zweedse Helsinkiet genoemd. Zwerfstenen ervan zijn zeer variabel van kleur en structuur. Ze zijn vooral door metasomatose ( een vorm van metamorfose) uit andere gesteenten (granieten) ontstaan. |
'Zweedse Helsinkiet' - Zwerfsteen van Broager (Den.). |
Epidoot is een belangrijk bestanddeel in Finse Helsinkiet, maar
hier is het mineraal niet groen maar roodbruin van kleur. In Finse Helsinkiet zijn
epidootkristallen overdekt door een heel dun huidje van hematiet,
dat verantwoordelijk is voor de roodbruine kleur.
 |
 |
Finse Helsinkiet - Zwerfsteen van Haren (Gr.).In dit gesteente is epidoot door hematiet roodbruin gekleurd. Finse Helsinkiet is een gidsgesteente dat afkomstig is uit Zuidwest-Finland. |
Finse Helsinkiet, detail van de steen hiernaast. De witte vlekken zijn van veldspaat, de roodbruine partijen zijn epidoot, dat dor hematiet rood gekleurd is. |
 |
 |
Paleobasalt met epidoot - Zwerfsteen van Borger (Dr.).Geologisch oude basalten bezitten vaak door mineralogische omzettingen een roodachtig bruin-zwarte of bruin-rode kleur. Eventueel aanwezige gasholtes zijn opgevuld met kwarts, chalcedoon en/of calciet. In de steen op de foto zijn de holtes opgevuld en bekleed met olijfgroene epidoot. De aanwezigheid van vrij gegroeide kristallen veroorzaakt een glinsterend effect. |
Groensteen - Zwerfsteen van Heiligenhafen, Oostzee (Dld.).Basische gesteenten als basalt en diabaas veranderen in de loop van de tijd doordat er mineralogische omzettingen plaats vinden. Door de vorming van chloriet en epidoot kleuren deze gesteenten vaak groenzwart tot grijsgroen. In de ooit aanwezige gasholtes van de steen op de foto heeft zich kristallijne epidoot afgezet. |
