Dit vulkaantype vormt de allergrootste vulkanen, niet alleen op aarde, maar ook in ons zonnestelsel. Schildvulkanen vormen een vlak gewelfd, schildvormig lichaam.


 

 

De grootste vulkaan die bekend is, is Olympus Mons op de planeet Mars.

Het is een enorme schildvulkaan, maar is reeds lang uitgedoofd. Zijn

breedte aan de basis is maar liefst 600km. De top bereikt een hoogte van

26km.



 

De hellingen van de enorme vulkaan zijn zo flauw dat toekomstige astronauten

niet of nauwelijks in de gaten zullen hebben dat ze bezig zijn aan de

beklimming van een enorme vulkaan.


 

 

Olympus_mons_schildvulkaan_op_planeet_mars Olympus_Mons_caldera_satellietopname OlympusMonsop_planeet_mars._Landschapsreconstructie
Olympus Mons op de planeet mars is waarschijnlijk de grootste vulkaan in ons zonnestelsel. De schildvulkaan heeft aan de basis een doorsnede van 600km. De top bereikt een hoogte van 26km!. Net als bij schildvulkanen op aarde wordt de top van Olympus Mons gemarkeerd door een grote caldera met steile wanden. Daarbinnen zijn een aantal kleinere caldera's aanwezig. Astronauten op mars zouden van een afstand zo tegen de grote vulkaan aankijken.

 


 

Op aarde zullen schildvulkanen dergelijke hoogten als op Mars nooit bereiken.

Zwaartekracht zou dat verhinderen. Olympus Mons zou op aarde onder zijn

eigen gewicht bezwijken en ineenstorten. Het vermoeden is dat Olymus Mons

op Mars op een vergelijkbare manier is ontstaan als Hawaï.


 

 

Schildvulkaan_-_Mauna_Loa_Hawa
Panoramafoto van de Mauna Loa op Hawaï. Deze schildvulkaan is de grootste vulkaan op aarde.

 


 

De vulkaan Mauna Loa en de Mauna Kea op Hawaï zijn typische voorbeelden

van schildvulkanen. Met een breedte van 120km aan de basis en een hoogte

van 10 kilometer is  Mauna Loa tevens de grootste vulkaan op aarde. Het

enorme vulkaanlichaam is opgebouwd uit vele duizenden lavastromen die in

de loop van de tijd vanuit de krater in een radiair patroon steeds weer op

andere plaatsen zijn uitgevloeid. De platte vorm van schildvulkanen wordt

deels veroorzaakt door de dunvloeibaarheid van basaltisch magma, maar ook

doordat de lava heel dikwijls uit spleten op de flanken van de vulkaan

te voorschijn komt.


 

 

NW_flank_van_de_Mauna_Loa_gezien_vanaf_de_Mauna_Kea_op_Hawa Lava_uitvloeiing_van_de_Kilauea_Hawa
Noordwestflank van de Mauna Loa gezien vanaf de Mauna Kea op Hawaï. Schildvulkanen bezitten flauwe hellingen. Lavauitvloeiing van de Kilauea op Hawaï. De meer dan 1100 graden hete basaltische lava is zeer dunvloeibaar, waardoor het vloeibare gesteente kilometers ver het voorland in kan uitstromen.
Trlladyngia_een_schildvulkaan_op_IJsland La_Cumbre_schildvulkaan_op_Isla_Fernandina_Galapagos_Equador
Ook IJsland kent schildvulkanen. Op de foto de met sneeuw bedekte Trölladyngia. Hij is met 1468m is de grootste vulkaan op IJsland. De vulkaan steekt ca. 600m boven het omringende lavaveld uit. Bij uitbarstingen in het verleden is de lava uit de vulkaan bijna 100km ver het voorland ingestroomd. Schildvulkaan La Cumbre op Isla Fernandina, een van de vulkanische Galapagos eilanden. De eilanden markeren een zogenoemde hotspot in de aardkorst, vergelijkbaar met die van Hawaï. De Galapagos eilanden liggen ca. 1000km ten westen van Equador in de grote Oceaan. Geografisch behoren de eilanden tot Equador..


 

 

Op Hawaï komen meer schildvulkanen voor. Ze liggen op een rij. Behalve

Mauna Loa en Mauna Kea is de voortdurend actieve Kilauea

ook een vulkaan van dit type.



 

De top van een schildvulkaan wordt meestal gemarkeerd door een brede

ronde krater met steile wanden. In die van de Kilauea was een tijdlang

een lavameer aanwezig. De gloeiend hete lava bleef in de krater vloeibaar

doordat van onderen voortdurend nieuwe lava werd aangevoerd terwijl

de afgekoelde en deels gestolde lavakorst in de diepte wegzakte.

Basaltische lava kan een temperatuur bereiken van ca. 1200 graden Celsius.

 


 

Blokdiagram_van_een_schildvulkaan
Schematische weergave van de bouw van een schildvulkaan.

 


 

De schildvulkaan Erta Ale in het gortdroge noordoosten van Ethiopië is

weliswaar veel kleiner dan de vulkanen op Hawaï, maar ook hier vloeien van

tijd tot tijd grote hoeveelheden dunvloeibaar basalt naar buiten. Erta Ale

bezit ook een caldera met daarin een ronde krater die gevuld is met

vloeibare lava. Het niveau van het lavameer stijgt en daalt voortdurend.


 

 

Erta_Ale__schildvulkaan Erta_Ale_-_Ethiopi_lavameer
De Erta Ale is een schildvulkaan in de Danakil depressie in het noordoosten van Ethiopië. Het Danakilgebied is te beschouwen als een klein stuk oceaanbodem dat boven zeeniveau ligt. Het gebied markeert de plaats waar drie grote breuken in de aardkorst samen komen. Erta Ale is slechts 613m hoog, maar meet aan de basis ruim 30km. De top van de vulkaan wordt gemarkeerd door een ruim 1,5km grote caldera waarin twee ronde kraters met zeer steile wanden voorkomen. In een van de kraters is een lavameer aanwezig. Erta Ale - Ethiopië. Lavameer met een grotendeels gestold oppervlak. Door convectiebewegingen van de hete onderliggende lava breekt de gestolde korst voortdurend in stukken, die vervolgens langzaam in de hete lava wegduiken. Soms is de convectie traag waardoor de korst een dikte kan bereiken van meerdere centimeters. Dat gesteente een slechte warmtegeleider is blijkt wel uit temperatuurmetingen. De temperatuur kan aan het gestolde oppervlak ca. 200 graden zijn, terwijl de lava eronder meer dan 1150 graden is.
Erta_Ale_gebroken_stollingskorst_subduceert Erta_Ale_-_Ethiopi_pahoehoe-lava
Door convectie wordt het gestolde lavaoppervlak van het lavameer voortdurend opgebroken. De lava stolt binnen 7 minuten tot een dikte van ca. 2,5cm. De zwaardere lavaschotsen duiken naar beneden in de vloeibare massa. Het naar beneden duiken van de gestolde lava herinnert aan het subductieproces van oceanische aardkorstplaten. Erta Ale - Ethiopië. Karakteristiek gerimpeld lavaoppervlak, alsof het om bundels touw gaat. Dit type lava noemt men 'pahoehoe'. Het ontstaat doordat een dun gestold laagje basalt door beweging van de onderliggende lava opgerimpeld wordt.

 







 

 

 

© 2010-heden Kijkeensomlaag.nl
Flag Counter