Rhombenporfieren zijn van vulkanische oorsprong. Het zijn merendeels
lava’s die in de Perm-periode in de omgeving van de Noorse stad Oslo
in Zuid-Noorwegen bij vulkanische erupties zijn uitgevloeid. In die tijd was in Zuid-Noorwegen sprake van
intensief vulkanisme waarbij in eerste instantie basaltische
lava’s werden geproduceerd, miljoenen jaren later gevolgd door
eruptiefasen met rhombenporfier.
Naast lavauitvloeiingen kennen we in het Oslo-gebied ook talrijke
gangvoorkomens van rhombenporfier. Ze verschillen van de lava-typen
door een grovere grondmassa. Een deel van deze gangvoorkomens
kan gezien worden als toevoerkanaal van rhombenporfierlava.
De vulkanische activiteiten in het Oslo-gebied begonnen op het laatst
van de Carboon-periode en duurden met onderbrekingen zo’n 65
miljoen jaar tot in het Vroeg-Trias. De meeste rhombenporfieren
ontstonden echter al in het Vroeg-Perm.
![]() |
![]() |
Rhombenporfier - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.).
De meeste rhombenporfieren vloeiden als lava uit. De snelle afkoeling veroorzaakte dat de grondmassa ofwel de matrix waarin de spoelvormige eerstelingkristallen van veldspaat lijken te zweven, dicht of zeer fijnkorrelig is. |
Rhombenporfier - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.).
Rhombenporfieren die in brede spleten in de aardkorst zijn gekristalliseerd bezitten door de tragere afkoeling een meer korrelige grondmassa. |
![]() |
Het voor zwerfsteenliefhebbers zo interessante Oslogebied is op de kaart rood omlijnd. |