Metamorfe gesteenten vormen een andere groep onder noordelijke zwerfstenen. Deze metamorfieten zijn welhaast nog talrijker te vinden dan granieten en andere stollingsgesteenten. Metamorfe gesteenten worden ook wel 'omzettingsgesteenten' genoemd, omdat deze gesteenten als gevolg van vaak hoge druk en een verhoogde temperatuur op grote diepte in de aardkorst uit andere gesteenten zijn ontstaan.
![]() |
![]() |
Adergneis - zwerfsteen van Borger (Dr.) | Geplooide migmatietgneis - Zwerfsteen van Ellertshaar (Dr.) |
Stollingsgesteenten en afzettingsgesteenten kunnen door
processen in de aardkorst metamorf worden. Hierbij vallen de
samenstellende mineralen uiteen in hun bouwstenen, die
vervolgens onder bepaalde omstandigheden kunnen uitgroeien tot
nieuwe, maar anders samengestelde mineralen. Om het anders te
zeggen: de chemische samenstelling blijft vaak hetzelfde, maar
de mineralogische niet. Een voorbeeld:
Klei is een afzettingsgesteente dat door het gewicht van
bovenliggende aardlagen in de aardkorst wordt samengeperst tot
kleisteen. Bij gerichte druk tijdens gebergtevormingen verandert
kleisteen in leisteen. Beide namen schelen slechts een letter,
maar de steensoorten vormen een wereld van verschil. Kleisteen
kun je onder toevoeging van water vermalen tot klei, leisteen
levert slechts gesteentepoeder op.
![]() |
![]() |
Kleisteen - Zwerfsteen van Brantevik, Zweden | Leisteen - Saksen, Dld. |
Ook stollingsgesteenten kunnen door druk en temperatuur
metamorfoseren. Er treden rekristallisaties op, mineralen vallen
in hun bouwstenen uiteen, met als resultaat een gesteente
met een geheel ander uiterlijk en soms ook een andere samenstelling.
Hét kenmerk van metamorfe gesteenten is hun makkelijke
splijtbaarheid (= schistositeit), doordat de minerale bestanddelen
gericht zijn. Ze verlenen de gesteenten een streperigheid, die
vaak verward word met gelaagdheid. De minerale bestanddelen
vormen afgeplatte vormen die evenwijdig aan elkaar gerangschikt
zijn.
![]() |
![]() |
Kwartsietschist - Zwerfsteen van Gaarkeuken (Gr.).
De schistositeit van veel metamorfe gesteenten is de oorzaak dat ze makkelijk te splijten zijn. Vooral de aanwezigheid van makkelijk splijtende glimmermineralen vergemakkelijken de splijtbaarheid. |
Muscovietschist - Zwerfsteen van Nijbeets (Fr.). |
Overzicht van veel voorkomende metamorfe zwerfstenen
Gneizen
![]() |
![]() |
![]() |
Amfibolieten
![]() |
![]() |
![]() |
Kwartsieten
![]() |
![]() |